Gure pribazitatea jada saldu dugu...

Hurrengo bideoan ikus dezakegun bezala, jada pribazitatea galdu dugu. Are gehiago "erosotasunean" oinarrituriko bizitza baten truke saldu dugu hain propioa den hori. Baina hori ez da atzo gaueko kontua, ez horixe! Badira urte asko gizarte "hipergaratu" honetan pertsonok gure ekintza askoren pribazitatea galdu ditugula. Horien adibide ugari aurki ditzakegu, esaterako, kreditu txartelak, travel txartela, sakeleko telefonoak, sarean egindako hainbat erabilera... Bideoaren protagonistak hau guztiatik at gelditzen saiatu da, baina hona hemen bere hausnarketa: hau guztiatik ateratzean, gizarte beratik kanpo geratu al da? Nire ustez, bizitzako alderdi askotan behartzen gaituzte TTBBak erabiltzen baina beste askotan gu geu gara hauen erabilera oinarrizko beharrizana bilakatzen dugunok. Orokorrean ez dut uste aparte bizi zarenik erabilera guzti horiek alde batera uzten baldin baditugu. Baina, daukagun mepekotasuna oso handia da, egunero hazten dena. Agian "erosotasun" horretaz aldendu beharko ginateke gure pribazitatearen kontrola guregan izateko...

Eskola 2.0.: Hezkuntzaren ala multinazionalen panazea?

2009-2010 ikasturtearen hasieran hasi zen nire aburuz iruzurtzat jo dezakegun hezkuntza programa, eskola 2.0 hain zuzen. Horretarako, espainiar gobernuko hezkuntza sailak hainbat multinazional, talde finantziero eta editorialekin batu zen. Bilera hauetan egon ziren eragileei erreparatuz, argi dago programa hau hezkuntzaren hobekuntzarekin zerikusi handia izango ez zuela, baina bai abantaila ekonomikoekin. Nola da posible bilera horietan guztietan hezkuntza komunitatearen kolektiboentzat lekurik ez egotea? Zelan sal diezagukete hezkuntza sistemaren panazea hori izango dela? Hori da gehien harritzen nauena; TTBBek hezkuntza sistemaren arazo guztiak konponduko dituztelaren ideia zabaltzea, ikaste-prozesua hobetuko delakoaren uste okerrara eta arazoaren sinplifikaziora eramaten gaituena. Ezinezkoa da arazoa bera ezagutzen eta bizitzen ez duten horiek  konponbideak lortzea. Jada argi ikus dezakegunez, programa lotsagarri honen helburu bakarra gure eskoletan TTBBen sarrera bermatzea baino ez zen, hau da,  honek dakartzan negozio borobila bultzatzea hain zuzen. Hortaz, honen eraketan ez da inolako planteamendu pedagogikorik egon. Gainera aztertu beharreko hainbat alderdi ez dituzte ezta ikutu ere: ez dituzte irakasleen alfabetizazio digitala bermatu, ez dute ikastetxe bakoitzaren errealitatea aztertu, ez dute metodologia tradizionalaren kontrako teknikak garatu, ez dute software irekia bultzatu...

Denok dakigun bezala, estatu espainarraren egoera ekonomikoa ez da batere positiboa. Are gehiago, hezkuntzan jada diru murrizketak egon dira, irakasle kopuruen murrizketak ekarri dituztenak. Nire ustez, askoz ere garrantzitsuagoa da giza baliabideetan inbertitzea, TTTBBtan baino. Hau da, gela bakoitzaren ikasle kopurua txikiagotzea guztiz beharrezkoa ikusten dut, hezkuntza bereziari dagokionez pertsonala ugaritzea beharrezkoa da, metodologia eta programa pedagogikoetan aldaketak egiteko denbora inbertitzea ezinbestekoa da. Hau guztia aurrera eramateko, lehenengo eta behin mentalitate aldaketa egon behar eta ondoren dirua inbertitzea. Baina aurrekontuetan inoiz ez dago aldaketa hauentzako tokirik.

Aurrean aipatutakoarekin ez dut esan nahi TTBBak ez dutela lekua eduki behar gure curriculumean. Esan nahi dudana zera da: TTBBak eta alfabetizazio digitala bere espazioa eduki behar dute hezkuntza sisteman, baina inola ere sistema honen zutabe nagusia bilakatzea. Badakit gero eta indar gehiago dutela aplikazio hauek guztiak, baina beharrezkoa da eskola beharrizan digital horretan murgiltzea? Ez. Mundu digitalaren onurak ustiatzen eta kudeatzen ikasi eta irakatsi behar dugu, hezkuntza sistemaren aldaketa egokietan laguntzeko. Baina, beti ere hauekiko menpekotasuna zabaldu barik.

Konklusio bezala esan genezake, eskolak gure ekonomi sistemari modu ezberdinetan zerbitzatzeko sortuta dagoela. Langile produktiboak, zintzoak eta bideratutako kontsumo ohiturak eta baloreak dituztenak sortzea du helburu, ez al duzue horrela ikusten? Eskola 2.0. honen adibide argia da...

"Programa Escuela 2.0. y Pizarra Digital" testua irakurri nahi? Egin klik HEMEN!

Blogen aplikazio DiDaKTiKoaK!

Teknologia berriak jada eskolan sartu egin dira eta hauek ekar ditzaketen aplikazioak ugariak dira. Honen adibiderik argiena blogak dira. Eskola barruan blogak helburu ezberdinak izan ditzake baita erabiltzaile ezberdinak ere. Hortaz, blogen adibide ezberdinak aurki ditzakegu: ikasleenak, gelakoak, irakasleenak, gurasoenak, zentrokoak...

Hauei esker, umeek informazioa ezberdina eskuratu, ordenatu, kudeatu eta transformatu dezakete, izaera kritiko pertsonala garatuz eta informazio bera ezagutza bilakatuz. Gainera, ikasleen arteko elakrrekintza ere bultzatzen da, guztion artean espzio birtuala konpartituz. Hau da, sorkutza pertsonalak eta sozialak konbina daitezke. Gelakoa blogek ere antzeko funtzioak izan ditzakete, oso baliogarriak direnak eta umeen motibazioa piztu dezaketenak.

Gurasoie begira ere oso aberasgarria izan daitezke blogak. Hauen bidez, amak eta aitak beraien alaba-semeen hezkuntza prozesuan partehartze aktiboa eduki dezakete, inplikazio maila handituz, eta haien artean amatasun/aitatasun esperientziak konpartitzeko aukera ere izan dezakete. Ideia hau benetan interesgarria dela uste dut, baina honekin batera arazo bat planteatzen zaigu; ba al daude guraso guztiak TTBBetan alfabeatuak? Argi dago ezetz. Gaur egungo hainbat guraso ez dute sarea ezagutzen ezta honen aplikazioak ere. Ondorioz, blogak erabili baino lehen guztiz beharrezkoa izango litzateke  gurasoak arlo honetan formakuntza jasotzea.

Irakasleen blogak ere oso erabilagarriak izan daitezke. Esaterako, beste profesionalekin harremanetan egoteko, materialak eskegitzeko eta beste web guneen informazioa eskura izateko, klaseko saioak fitxategi birtual batean edukitzeko... Honen harira eskolako blogak dauzkagu. Hauetan ere, zentroko partatide guztien arteko harreman jarraiak mantendu daitezke, bertako berriak eskegi daitezke, bertako filosofia edota hezkuntza proiektua azal dezakete kanpora begira...

Nire ustez, blogen aplikazio didaktikoak anitzak dira eta hezkuntza prozesuan onura asko ekar ditzakete. Baina onura horiek kalteak eta bazterketa bilaka ez daitezen, ezinbestekoa ikusten dut eskolaren inguruko hainbat kolektibo alfabetizazio digitala jasotzea baita erreskurtso materialak bermatzea. Zelan erabiliko ditugu blogak modu egoki batean, ikasleak, irakasleak, gurasoak... hauek ezagutzen ez badituzte? Zelan lortuko dugu TTBBak guztion eskura egotea? Ekonomikoki prest gaude horri aurre egiteko ala hezkuntza sistemak beste alderdietan sartu beharko luke diru publikoa?

Eten DiGiTaLa!

Gaur egungo informazioaren gizartearen inguruan mito asko daude. Asko dira internet eta TTBBek demokratizazioa ekarriko dutela uste dutenak. Baina gero eta ozenago esan genezake baieztapen hori ez dela egia inondik inora. Hainbat pertsonek ez dute mundu horretan parte hartzeko aukerarik (arrazio ezberdinengatik), hau da, ezin dira sarera hain erraz konektatu. Ondorioz, ezagutza eta informazioa eratzea edota eskuratzea baita hezkuntza jasotzea ez dago askoren esku. Hau guztiaren ondorioz, TTBBak ustiatzko eta sarera sartzeko aukera dutenen eta ez dutenen arteko ezberdintasun oso nabariak ematen dira, eten digitala bezala ezagutzen duguna. Hortaz, badira komunitate ezberdin asko garapen sozial honetatik at gelditzen direnak. Esan genezake, inklusiorako elementu bezala ulertu izan den hori (internet) esklusio elementu bilakatu da. Baina, zein egoeratan ematen da eten hau? Galdera honi erantzuteko autoreak aipaturiko eten digital ezberdinak sailkatzen ditu.

Hasteko, eten ekonomikoa aurki dezakegu, eten politikoarekin guztiz erlazionaturik dagoena. Nahiz eta gaur egun TTBBen erabilera eta garrantzia izugarria izan, herri pobre eta aberatsen arteko aldea gai honetan ere oso handia da. Ekonomia eta TTBBen ustiaketa paraleloki doaz, hau da, interneten erabilera garapen ekonomikoarekiko proportzionala izaten da normalean. Merkatuan TTBBak daukaten indarra ikusta, argi dago herrialde aberatsek eta hauetan dauden enpresek ez daukate inolako interesik internet herrialde txiroei eskuragarri uzteko. Hortaz, AEBBtan, Kanadan eta Europa zein Asiako zenbait tokitan hauen erabilera altua da. Afrikan eta Hego Amerikan ordea, erabilera hau asko murrizten da, zenbait tokitan ia ematen ez delarik. Egun herrialdeen arteko komunikazio librea asko zabaldu den arren, badira hainbat leku garapen honetatik baztertuak izaten direnak, herri pobreen aberatsen arteko aldea gero eta gehiago handituz.

Baina herri berberean ere, eten ezberdinak ere badaude. Adibidez, hezkuntzari dagokion etena daukagu. TTBBetan hezkuntzarik jaso ez dutenek (alfabetizazio digitala bezala ezagutzen den hori), nahiz eta TTBBak erabiltzeko aukera izan, sareari ezin diote atera beharreko etekinak. Horregatik, TTBBekin era egokian lan egiteko gaitasun teknikoak garatu eta informazioaren bilaketa, aukeraketa eta kudeaketa jakin beharko dute etorkizuneko herritarrek. Baina horretarako ezinbestekoa dugu irakasleak hezitzea. Baina gehienetan, hori ematen ez denez, askotan ikasle eta irakasleen arteko etena oso handia da, TTBBak hezkuntza mundutik at gelditzen direlarik (irakasleek beldurra diete hauek menperatzen ez dituztelako).

Aipaturikoaren harira dator hurrengo eten digitala: belaunaldien arteko etena. Gure helduek industriaren ondorengo teknologiak erabiltzen diuzte gehien bat. Baina gure gazte guztiak eskoletatik kanpo gelditzen den sinbolo sistema egunero erabiltzen dute, ziberespazioa oinarri duen sistema. TTBBen aroan jaioak dira eta mundu audiobisuala eta multimedia da beraien mundua, alegia.

Autoreak generoaren araberako etena ere azaltzen du. Gizarteko alderdi guztietan ematen den bezala, TTBBen erabileran ere emakume eta gizonaren artean ezberdintasunak nabariak dira. Hau da, gizonek askoz gehiago erabiltzen dituzte TTBBek emakumeek baino. Dirudienez, eten hau txikiagoa da mendebaldeko kulturetan, lan munduko integrazioarekin erlazio zuzena daukana.

Hizkuntzaren araberako etena ere existitzen da. TTBBetan ingelesa da nagusi eta ondorioz, ikuspegi kulturan zehatz batzuk suspertzen dira beste hainbat baztertuz.

Azkenik, eten fisiko eta psikologikoa aipatzen da testuan. Nahiz eta saiakerak egiten diren, beharrizan bereziak dituzten pertsona asko ezin dituzte TTBBak behar bezala erabili hauek estandarizatuak baitaude (ez dira berezitasunak kontutan hartzen).

Eskolari begira, zer egin genezake geletatik arazo honi irtenbide bat lortzeko? Denok badakigu oso zaila izango dela eten digitalari aurre egitea, are gehiago honen atzean dauden interes izkutuak kontuan hartzen baldin badugu. Ezin dugu ahaztu ete motak ere ugariak direla. Baina eskolak umeak gaur egungo gizartean bizitzeko prestatu behar baldin baditu, ezinbestekoa da hauek TTBBetan hezitzea. Horretarako, irakasleak eta irakasle izango garenok ere sarearen erabilera menperatzea guztiz beharrezkoa izango da.

Nire ustez, hezkuntza mundutik eten digitalaren arazo hau ezin izango da konpondu. Gainera, gaur egungo gizartean TTBBen garrantzia gehiago areagotzeari ez diot onura argirik ikusten. Are gehiago, arazo gehiago ekar ditzatelaren ustetan nago. Badakit TTBBak alde positiboak dauzkatela, baina hauen menpean bizitzeari ez diot zentzurik ikusten. Gainera, herri aberatsen hezkuntza sistemetan hauen erabilera areagotzeak ez du eten digitala areagotuko? Ez al du honek behintzat herrien arteko etena handituko? TTBBak zabaldu baino lehen ez al daude beste hainbat oinarrizko gaiak konpontzea? Gai honi buruz hausnarketa sakona egiten hasi beharko ginateke herri “aberatsetan” bizitzen garenok.

 

Idatzi honen informazio iturria irakurtzeko egin klik hemen!

Teknologia Berrien eragina gizartean

Etengabeko garapen eta aldaketa prozesuan dauden teknologia berriek gure gizartean eragin zuzena dutela ukaezina da. Are gehiago, ia gure bizitzaren alderdi gehienetan eragiten dute TTBBek, behintzat gu bizi garen gizartean.

Baina indar gehien nabaritzen den alderdia komunazio munduan dela esan genezake. Komunikatzeko moduak guztiz aldatu dute, baita informazioa konpartitzeko moduak ere. Jada informazioaren iturria ez da bakarrik boterearen eskuetan egongo, bazen gararia ikuspegi ezberdinetako edukiak eskura edukitzeko! Orain edonork ekoiztu dezake informazioa (idatzizkoak, audiobisualak, multimediak...). Hortaz, izugarrizko informazio kantitateak kontsumitu baita konpartitu ere egin dezakegu, baina ez al da gehiegi izango? Zertarako hainbeste informazioa guzti hori aukeratzen eta ulertzen ikasten ez badugu?

Aipatzekoa ere bada, aisialdian eta harremanak sortzerako moduetan gure gizartean eman diren aldaketak, hau da, betiko ohituretan jasandako aldaketak. Jada gaur egun ia dena sarearen bidez egin dezakegu. Lagunekin egoteko ez dugu zertan beraiekin era fisikoan egon behar. Mundu birtualari esker, denok lotu gaitezke sarean gure etxetik mugitu barik. Zelan ezagutu jende berria? Interneten bidez! Jada umeak jolas daitezen ez dute zertan parkera jeitsi behar, beraien etxean ordenagailuaren aurrean jarri eta listo! Guzti honek ez digu errealitate birtual horretan gehiegi bizitzera bultzatzen? Ez al da aberasgarriagoa gure benetako errealitatea ukitu eta sentitu ahal dugun hori?

Egia ere bada TTBBek kulturan izugarrizko eragina izan dutela. Hauei esker, kultura eta honen produktuak eskuragarriagoak dira orain (musika, zinea, liburuak...) eta asko gara guzti honetaz probetxua atera ahal dugunok. Baina guzti honek bere alde negatiboa ere badauka. Gaur egungo gizarte aurreratuetan kultura berdina kontsumitzen dugu. Hau da, arropa berak janzten ditugu, musika bera entzuten dugu, filme berak ikusten ditugu, antzerako pensakerak ditugu... Hortaz, TTBBek dakarten globalizazioak gure gustuak eta kontusmo ohiturak guztiz bideratzen ditu. Are gehiago, askotan gure usadioak eta nahiak kontrolatzea jada askoz errazagoa da eta nire ustez hori benetan arriskutsua izan daiteke.

Lan-munduari dagokionez ere aspektu asko aldatu dira. Lan-mota asko eta asko erraztu egin dira, hauek arinduz (informazioa topatzerakoan, konpartitzerakoan. eta kudeatzerakoan..; audiobisual munduan editatzerakoan, efektuak egitean, musika grabaketak egiterakoan...; administrazioan datuak biltzerakoan...; etxetik lan egiteko aukerak ugaritu dira...adibideak milaka dira!). Guzti hau kontutan hartuta, ukaezina da onurak kontaezinak direla. Baina bestaldetik, ezin dugu ahaztu beste hainbat lanpostuak jada desagertu egin direla, TTBBek ekarritako aurrerapenak direla eta.

Hezkuntzaren munduan ere aldaketa sakonak egongo dira. Espainiar estatuko gobernuak jada dirutza handia inbertitu du TTBBetan. Argi dago Hezkuntza Sistemak mundu berri honetara egokitu beharko dela. Baina, ez da askoz ere beharrezkoagoa giza pertsonalean inbertitzea? Nork hezituko eta gidatuko ditu umeak beraien garapen prozesuetan? Ordenagailuek ? Internetek? Ez, guk pertsonok. Behintzat, hala espero dut nik!

Amaitzeko, ez dago zalantzarik TTBBek izugarrizko eragina daukatela gizarte osoan. Bere alde positiboak benetan ugariak dira eta horiek zabaltzea eta ustiatzea guztiz beharrezkoa da. Baina ezin dugu ahaztu alde negatiboak ez direla gutxi eta askotan ez direla kontutan hartzen, ezta kontrolatzen ere. Beraz, hezitu beharko gara TTBBen erabilera zuzena eta onuragarria izan dadin.